İplerin karışması

     Olta balıkçılığında, özellikle yeni başlayan hobidaşların daha çok başına gelen bir derttir makinede ki iplerin karışması, düğüm olması. Göz göz açılıp geri toplarken düğüm olur ip, bazen direk atış yaptığınızda makinenin kafasından çıkarken düğüm olmuş halde çıkabilir ipleriniz. 

     Bu durum çok sinir bozucu olabilir balık avınız esnasında, hele bir de zorlayan bir türlü açılmayan düğümler ve sonunda ipinizi kesmek zorunda kalırsanız dert iyice artar. Bu düğüm olayları bazen av bile yaptırmak balıkçıya sinirlenir kamışınızı yere vurursunuz :) ama bunu yapmayın… Aslında elinizde ekipmandan çok, yani makineden, ipten ya da kamıştan çok balıkçıdan kaynaklanır bu düğüm olayı. Özetle spin yada lrf yaparken farketmez atışlarda ipiniz dolanıyorsa yüzde 90 ihtimalle kullanıcıdan kaynaklanır bu  düğüm. Bir yerde hata yapıyorsunuz yani :) evet evet kızmayın yüzde 90 ihtimalle hatayı siz yapıyorsunuz. 

     Şimdi bu sinir bozucu düğüm mevzusunun en büyük sebebi atışı yapan balıkçı dedik ama küçük ihtimaller de olsa başka nedenleri, ekipmandan kaynaklı durumlarda olabiliyor. 

En büyük sebep olan balıkçının hatalarını uzun uzun anlatacağım size ama gelin önce diğer nedenler neler olabilir onlara göz atalım ve çözümleri hakkında konuşalım.

Olta Makinelerinde ki İplerin Düğüm Olma Nedenleri:

1. İpin, makine kafasına ilk sarımında yapılan hatalar: 

İp aldınız ve bunu makinenize saracaksın, bence bu işi siz yapmayın! Mümkünse aldığınız yerden, ipi makinenize sarmalarını isteyin çünkü bu ip sarımı öyle göründüğü gibi kolay ve kafanıza göre yapacağınız bir şey değil. İpi sararken makine kafasının önünde yada arkasında fazla toplandığı durumlar olabilir, ip kısa kalıp kafanın üstünde boşluk kalabilir ki bu durum erim mesafenizi de etkiler, kafaya conta atarak yada çıkararak ayar yapmanız gerekebilir. Makinenin, makine kılavuzunun yani ipin geçtiği rulmanın izdüşümü, makine kafasının ön veya arka son referans noktalarından ileride yada geride kaldığı durumlar olabilir. Çok sığ bir makine kafanız vardır belki ve ipi fazla sarıp, ipin sürekli göz açmasına ve dökülmesine sebep olabilirsiniz.  Olabilirde olabilir :) tüm bunları biliyor olsanız bile hem teknik donanım hemde zaman açısından bu işleri sizin yapmanız zor olacağından ipinizi mutlaka aldığınız yerde sardırın. Çünkü bu sarımı yapan arkadaşlar başlarına daha önce defalarca bu problemler geldiği için hızlıca en doğru ayarı yapacaklardır.

2. İpini kafada sarılı haldeyken üstünde boşluk olması veya bir şekilde sonradan boş kalması: 

Aslında biraz önce bu konuya değindik ama bu kafada boşluk kalması meselesine bir başlık olarak değinmek önemli. Çünkü ipinizi sardırdınız herşey dört dörtlük ama zamanla bu boşluk oluşabiliyor. Nasıl mı? Çok basit; ipiniz koparak, hele lrf yapıyorsanız kayalık meralarda defalarca ip kopmasıyla karşılaşıp ipinizin kısalması sonucu kafanın yani makaranın üstünde bir boşluk kalıyor ve ipiniz makineden çıkarken buraya çarparak sıkıntı yaşatmaya başlıyor. Hele birde ipinizde zedelenmiş alanlar sürtünmeden fittiklenmiş alanlar varsa işe düğümlenme durumları başlıyor demektir.

3. İpin makineye sarımında üreticinin önerdiği ayarların dışına çıkmak:

Makine üreticileri, makinelerini üretirken, kafa yapılarını, geliştirdikleri teknolojilere göre uyarlıyor. Bazı markalar, ipin, kafanın üstünde dümdüz yani kafanın ön kısmıyla arka kısmında eşit yükseklikte durmasını öneriyor. Bazı markalar ise kafanın içine eğim vererek bu eğimin ipi sardığınızda da korunmasını öneriyor. Ama her marka mutlaka ve mutlaka bir yerde aşırı birikme olduğunda düzeltmenizi öneriyor :) yani ip sarılırken kafanın arka kısmında yada ön kısmında ip üst üste çok geliyorsa, bu sorunlu bir sarımdır ve makineye ayar gerekebilir. 

4. Kamış makine uyumu:
1. İlk halka ile makinenin açısı:

Makineyi kamışa taktığınızda ipleri halkadan geçiriyorsunuz ve ipin ilk geçtiği halkanın önemi burada başlıyor. İpin tüm halkalardan geçmiş haldeki görüntüsünü düşünün, makineden çıkan ip, ilk halkaya girerken kamışa ne kadar paralele yakın bir hat çiziyorsa o kadar sorunsuz bir birleşim oluyor. Ama makineden çıkan ip, ilk halkaya girerken çok eğiliyorsa yani dik açı ile gelip ilk halkadan sonra doğrusallaşıyorsa bu birleşim pek uyumlu bir birleşim olmuyor ve bazı sorunların yanında bugün konumuz olan düğümlenmeye de neden olabiliyor.

2. Makinenin kafa büyüklüğü yani çevresi ile kamışın ilk halkasının büyüklüğünün birbirine oranı:

Atışımızı yaptığımızda ip makine kafasından çıkarken havada bir spiral şekli alır ve o şekilde ilerler. Bu spirali oluşturan çemberlerin büyüklüğü yani ipin oluşturduğu ardışık halkaların büyüklüğü, kullandığınız makinenin kafasının büyüklüğü ile ilgilidir. Bir surf makineden yani surf kafadan boşalan ipin oluşturduğu spirallerin çapı 15-20 cm iken  bir lrf makinesinden boşalan ipin spirallerinin çapı 3-5 cm civarıdır. İşte zurnanın zırt dediği yer burası! Nereye girecek bu spiraller :) Kamışın ilk halkasına :) zaten kamışlarda neden halka var? İşte tamda bu yüzden, ipin havada giderken kafasına göre değil belli bir doğrultuda gitmesini sağlamak için. 

Makineden çıkan ip havada spiraller yaparak ilerlerken kamışın ilk halkasına girecek ya birazdan :) işte  bu halka spiralleri bir araya toplayamayacak kadar küçükse yani makine kafasının oluşturduğu spirallerin büyüklüğüyle orantısız şekilde aşırı bir fark var ise bu, ilk halkanın küçüklüğü yada büyüklüğünde işte sıkıntı başlıyor. O büyük spiraller küçük ilk halkadan geçemeyip birbirine karışıp kamışın en ucundaki halkadan çıkarken zaten olan olmuş oluyor ve birbirinin içine girmiş sanki büyüyle sihirle düğümlenmiş gibi oluyor.

5. Doğru ip kullanılmaması, ipin kalitesi ve akışkanlığı.

Bir kamışınız ve doğal olarak kamışınıza uygun bir de makineniz var. Peki ipiniz makinenize yada atacağınız ağırlıklara uygun mu. Mesela LRF yapacaksınız ama kalın bir ip var makinenizde, bu durum hem küçük lrf makinenize kalın gelebilir ve makinenin kılavuz bilyelerinden çıkarken sorun olabilir hemde çok hafif gramajlar attığınızda kalın ve dolayısıyla ağır bir ipi arkasından yeterince çekemeyerek havadaki ipte büyük bir boşluk oluşmasına neden olacak. Bu boşlukları geri toplarken dikkatli olmazsanız sonraki atışlarınızda ip makineden yani kafadan boşalırken, göz açarak düğüm olacak. Çözümümüz ne doğru kalınlıkta bir ip kullanmak, bütçemizin elverdiği en iyi kalitede bir ip kullanmak.

6. Şok düğümlerini makineye sarmak.

Artık spin olsun LRF olsun hatta yemliciler surfcastingçiler bile lidersiz yani şoksuz kullanmıyorlar oltalarını. Yemliciler, surfcastingçiler ve kurşun arkası yapanlarda durum biraz farklı aslında. Onlar çok ağır gramajlar attığı için makineye sarılan şok düğümlerinde pek problem olmuyor ama o düğüm, sarılırken  kafada en arkaya atılmazsa bazen sıkıntı yaratabiliyor.

Fakat spin ve lrf için durum böyle değil, hele lrf için çok çok daha zor çünkü atılan yem yada ağırlık ne kadar hafifse arkasında ki ip çekmesi de o kadar zorlaşıyor ve makineye sarılan bir düğüm bir şekilde kendi sırasının altında kalan bol bir sargıya takılıp, içinden geçip onu da kafadan çıkartarak havada düğüme dönüşebiliyor. Göz atmak dediğimiz tabir bu aslında. 

Bu sebeple şok lider mesafesini, atış yaparken yemin kamışın ne kadar dışında kaldığını hesaplayarak ona göre belirleyin ve şok düğümünüzü ilk halkadan bile içeri geçirmeyin.

7. En önemli konu...Atış sonrası geri toplarken ilk bir kaç turda boşluk almadan ipi germeden direk sarmaya başlayarak gevşek katlar oluşturmak:

Evet artık geldik düğümlerin yüzde 90 sorumlusu olan kısma :) yani bizlere, atışı yapan balıkçılara :) Bu en önemli konu arkadaşlar düğümlerin en temel sebebi; iplerin makineye gevşek sarılması yada ipin bir şekilde kafada katkat sarılıyken katlardan birkaçının bol yada gevşek olması.  Bunun ilk sarımda veya daha sonra avlanırken atıp çektikten sonraki sarımlarda olması birşey değiştirmiyor.

Yapmanız gereken şey aslında çok basit. İpinizin sıkılığını hep kontrol edeceksiniz. Atış yaptıktan sonra geri sarmaya başlamadan önce kamışla makineniz arasında ki kısımdan ipin boşluğuğunu alıp gergin şekilde sarmaya başlayacaksınız. Rüzgarlı bir havada atış yapıyorsanız gerekirse kamışınızı balon olan ipin tersine gerdirip ondan sonra makineyi sarmaya başlayacaksınız. 

Şöyle düşünün; ip makineye sarılırken kendinden önceki katmanın yanına ve  bu katmanlar arttıkçada üstüne sarılıyor. İşte önünde yada altında kalan bir katman olduğunda üstte sıkı olan ip katmanı makineden çıkarken o bol olan katmana  takılıp onuda makineden sökebiliyor ve düğümlenme başlıyor.

Düğümsüz avlar geçirmeniz dileğiyle…

Hepinize Rastgelsin.